ลูกน้อยฟันดีตั้งแต่ซี่แรก ดูแลอย่างไรในแต่ละช่วงวัย

บทความโดย : ทพญ. กุลนันท์ พันธ์ศรีมังกร

ฟันที่แข็งแรงตั้งแต่ซี่แรกมีความสำคัญกับลูกน้อย แม้ว่าจะเป็นเพียงแค่ฟันน้ำนมที่มาแค่ชั่วคราวรอฟันแท้ขึ้นมาแทน แต่แท้จริงนั้นก่อนฟันแท้จะมา ฟันน้ำนมจะมีประโยชน์ในการช่วยบดเคี้ยวอาหารที่เป็นประโยชน์ ให้ลูกน้อยของคุณออกเสียงได้ชัดเจน ช่วยให้ฟันแท้ขึ้นมาแทนที่ยังตำแหน่งที่ถูกต้อง หากเกิดฟันผุหรือสูญเสียฟันน้ำนมไปก่อนเวลา นำมาซึ่งความเจ็บปวด อีกทั้งทำให้ฟันแท้ซ้อนหรือเกได้ ฉะนั้นการดูแลฟันตั้งแต่ซี่แรกของลูกจึงเป็นสิ่งสำคัญ รวมไปถึงการไปพบทันตแพทย์ตั้งแต่ฟันซี่แรกขึ้นในปาก

ฟันน้ำนมมีประโยชน์อย่างไร

ฟันน้ำนมที่ดี ช่วยให้บดเคี้ยวอาหารสามารถทำได้ตามต้องการ ทำให้สามารถรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อพัฒนาการและการเจริญเติบโต ช่วยให้ลูกน้อยสามารถออกเสียงได้ดี สื่อสารได้อย่างชัดเจน เพราะฟันหน้าช่วยให้ออกเสียงได้ชัดเจน ยิ้มน่ารัก รอยยิ้มให้สดใส ฟันแท้ขึ้นแทนที่ ไม่ซ้อนเก เพราะฟันน้ำนมหลุดตามเวลา

ฟันน้ำนมผุ ทำให้ลูกน้อยเจ็บปวดฟันเรื้อรัง ไม่กล้ายิ้ม เวลาพูดมักปิดปาก เพราะอายฟันผุสีดำๆ เคี้ยวอาหารลำบาก ไม่อยากรับประทานอาหาร ส่งผลให้ตัวเตี้ย แคระแกร็น พัฒนาการไม่สมวัย และเมื่อฟันผุอาจจะทำให้สูญเสียฟันก่อนเวลา ฟันแท้ขึ้นซ้อนเกไม่สวย

> กลับสารบัญ

การดูแลฟันน้ำนมในแต่ละช่วงวัย

แรกเกิด - 6 เดือน ฟันจะยังไม่ขึ้นมีเพียงสันเหงือก คุณพ่อคุณแม่สามารถใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำต้มสุกที่เย็นแล้วเช็ดสันเหงือกและลิ้น ไม่ควรให้ลิ้นเป็นฝ้าขาว เพราะจะเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรียได้
ฟันน้ำนมขึ้นซี่แรก - 12 เดือน ฟันน้ำนมจะขึ้นเป็นซี่แรกโดยจะขึ้นเป็นฟันล่าง และจะค่อย ๆ ขึ้นมาเรื่อย ๆ ให้ทำความสะอาดด้วยแปรงสีฟันที่ขนนุ่มอันเล็กๆ ใช้ยาสีฟันฟลูออไรด์ ปริมาณแตะพอเปียกหรือเท่าเมล็ดข้าว เสร็จแล้วใช้ผ้าสะอาด เช็ดฟองยาสีฟันออก เพื่อป้องกันการกลืนยาสีฟัน รวมทั้งให้ความใส่ใจอาหารตามวัย เน้นนมจืด ฝึกใช้ฟันกัดผักผลไม้นิ่มๆ เมื่อลูกมีฟันหน้าบนและล่าง และควรระวังไม่ให้น้ำลายแม่ปนเปื้อนอาหารและของที่ลูกจะเอาเข้าปากเพื่อป้องกันเชื้อโรคฟันผุจากปากแม่สู่ปากลูก
อายุ 1 – 2 ปี ขึ้นไป แปรงฟันให้ลูกทุกวัน วันละ 2 ครั้ง เช้าและก่อนนอนด้วยยาสีฟันฟลูออไรด์ โดยแปรงฟันให้ทั่วทุกซี่นาน 1-2 นาที แปรงเสร็จแล้วใช้ผ้าสะอาด เช็ดฟองยาสีฟันออก และตรวจดูฟันลูกหลังแปรงฟัน หากแปรงสะอาดจะไม่มีคราบนุ่มๆ ติดอยู่ที่ฟัน การแปรงฟัน จะช่วยกำจัดคราบฟันที่เป็นคราบนุ่มๆ ออก ซึ่งเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรค ทำให้ฟันผุ หากมีคราบฟันเกาะแน่นที่ตัวฟันของลูก การบ้วนปากไม่ช่วยให้คราบฟันหลุดได้

> กลับสารบัญ

สร้างความเคยชินในการแปรงฟันให้ลูก

ในการแปรงฟันครั้งแรกๆ จำเป็นต้องมีการเตรียมความพร้อม สร้างความคุ้นเคยตั้งแต่ฟันยังไม่ขึ้น โดยให้ลูกจับถือแปรงสีฟันบ่อยๆ เลือกแปรงสีฟันแบบน่ารัก ลายการ์ตูนที่ลูกชอบ แปรงสีฟันมีขนนุ่ม ล้างให้สะอาดทุกครั้ง ระหว่างแปรงฟันทำให้ลูกผ่อนคลาย โดยพูดหยอกล้อ หรือร้องเพลง เมื่อลูกคุ้นเคยแล้วให้ใช้ ยาสีฟันน้อยๆ แตะขนแปรงเป็นจุดแปรงถูไปมาสั้นๆ แปรงฟันให้ทั่วทุกซี่ ทำทุกๆ วัน

> กลับสารบัญ

เลี่ยงอาหารที่เสี่ยงต่อฟันผุ

อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง เพราะทำลายสุขภาพฟันของลูก เช่น

อาหารจำพวกแป้งและน้ำตาล นมรสหวาน ทำให้เด็กได้รับน้ำตาลมากเกินควร ทำให้เกิดโรคฟันผุ และผิวเคลือบฟันถูกทำลาย
นมเปรี้ยว ผลไม้รสเปรี้ยว น้ำผลไม้ หรือน้ำอัดลม ที่เป็นนมน้อยและเติมน้ำตาลมาก ทำให้ฟันกร่อน และเกิดอาการเสียวฟันตามมา
ขนมกรุบกรอบ ทอฟฟี่ ขนมหวานมีน้ำตาลมากและติดฟันง่าย ทำให้เกิดโรคฟันผุ
อาหารแข็ง เช่น กระดูกหรือน้ำแข็ง เพราะอาจทำให้ฟันร้าว ฟันบิ่นและแตกหักได้

> กลับสารบัญ

ควรพาลูกไปพบทันตแพทย์ครั้งแรกเมื่อไหร่ดี

พ่อแม่ หรือผู้ปกครอง ควรพาลูกไปพบทันตแพทย์สำหรับเด็กตั้งแต่มีฟันน้ำนมขึ้นซี่แรกในช่องปาก หรืออย่างช้าอายุไม่เกิน 1 ปี และพาลูกไปตรวจเป็นประจำอย่างน้อยปีละ 1-2 ครั้ง หรือ อาจจะมากกว่านี้หากลูกมีความเสี่ยงที่จะเกิดฟันผุสูง เพื่อ

ตรวจดูว่ามีฟันผุหรือไม่
ตรวจดูความผิดปกติในการขึ้นของฟัน
ประเมินความเสี่ยงในการเกิดฟันผุ
แนะนำวิธีการทำความสะอาดช่องปากที่เหมาะสม
เคลือบฟลูออไรด์ในกรณีที่จำเป็น

> กลับสารบัญ

ทั้งนี้พ่อแม่ หรือผู้ปกครองควรตรวจฟันลูกอย่างน้อยเดือนละครั้ง ถ้าพบฟันเริ่มผุเป็นรอยขาวขุ่น ให้รีบพาไปพบทันตแพทย์ก่อนที่ฟันผุจะลุกลาม โดยสามารถปรึกษาแพทย์ออนไลน์ได้ฟรีโดยส่งข้อมูลได้ที่ด้านล่างนี้เลย